Yerli ekspertlər əmin edirlər ki, yaxın illərdə Azərbaycan əhalisi heç bir ərzaq qıtlığı ilə üzləşməyəcək.
Bir müddət əvvəl Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) baş iqtisadçısı Maximo Torero açıqlama vermişdi ki, artıq bu il dünyada 40 milyona yaxın insan qida çatışmazlığı problemi ilə üzləşəcək.
“Aqrar-sənaye sektoru indi böyük qeyri-müəyyənlik vəziyyətindədir. Əgər [münaqişənin] Ukraynadakı təsirini proqnozlaşdırsaq, 40-ci ildə xroniki qidalanma ilə üzləşən ən azı 2022 milyon insan daha çox olacaq”, - Torero bildirib. “2023-cü ildə isə 70 milyondan çox insan.
Geosiyasi vəziyyət taxıl tədarükündə fasilələrə səbəb olub ki, bu da bir sıra ştatlarda ərzaq böhranı riskini artırır. İlin əvvəlindən buğda və qarğıdalının qiyməti xeyli artıb. BMT Təhlükəsizlik Şurasının mayın 21-də keçirilən iclasında dünyanın buğda ehtiyatlarının cəmi 10 həftə davam edəcəyi, vəziyyətin 2007 və 2008-ci illərin böhran illərindən daha pis olduğu qeyd edilib.
Ərzaq qıtlığı Azərbaycana təsir etməyəcək, iqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov əminliklə bildirib.
Xatırladaq ki, Rusiyanın bu il dünya bazarlarına 50 milyon tondan artıq taxıl tədarük etməyə hazır olduğunu Rusiya prezidenti Vladimir Putin bu yaxınlarda Sankt-Peterburqda Belarus rəhbəri Aleksandr Lukaşenko ilə görüşündə bildirib.
Azərbaycanlılar heç vaxt az qidalananlar kateqoriyasına daxil edilməyib. Bununla belə, ekspertlərin fikrincə, 2023-cü ildə ərzaq qiymətlərində müəyyən artımlar hələ də qaçılmaz olacaq.
Əmirov hesab edir ki, inflyasiyanın artması Rusiyanın Ukraynadakı xüsusi əməliyyatı başa çatana qədər davam edəcək. Yalnız bundan sonra dünya iqtisadiyyatının 2-3% diapazonunda illik inflyasiyaya qayıtmasını gözləmək olar.
İqtisadçının proqnozlarına görə, neftin, Rusiya və Ukrayna istehsalı olan kənd təsərrüfatı məhsullarının qiyməti yaxın gələcəkdə artmaqda davam edəcək.
Oxşar fikri Azərbaycan Respublikası Azad İstehlakçılar Birliyinin rəhbəri Eyyub Hüseynov da bölüşür. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan ərzaq qıtlığı ilə üzləşən ölkələrdən çox uzaqdadır: respublikada onun böyük ehtiyatları var.
Digər tərəfdən, hökumət biznesin inkişafı üçün əlverişli şərait yaradıb. Bundan əlavə, yaxın vaxtlarda işğaldan azad edilmiş torpaqlarda müxtəlif kənd təsərrüfatı layihələri həyata keçiriləcək.
Bununla belə, ərzaq məhsullarının qiymətində artım qaçılmazdır, gələn ilin ortalarına qədər süd, bitki yağı və bəzi kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətində 10% artım gözləmək olar. Hüquq müdafiəçisi hesab edir ki, çörək məhsullarının qiymətləri də 10%-dən çox olmayacaq.
Bərəkətli torpaqlar və qiymətlərin tənzimlənməsi
Çoxları indi azad edilmiş torpaqların daxili ərzaq tələbatının ödənilməsində mühüm rol oynayacağını gözləyir.
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi regionda kənd təsərrüfatı məhsuldarlığının artırılması üçün ən son texnoloji nailiyyətlərdən istifadə etməyi planlaşdıran “ağıllı kənd” layihəsində rol oynayır. Eyni zamanda, nazirlik bildirir ki, Azərbaycan üzrə taxıl biçininin 72.6 faizi başa çatıb, 2.163 milyon XNUMX min ton taxıl yığılıb. Beləliklə, resurslar xeyli artıb və bu, çörəyin qiymətini saxlamağa kömək edəcək.
Bundan əlavə, Azərbaycan hökuməti əsas ərzaq məhsullarının qiymətlərinin aşağı salınması və ya sabitləşdirilməsi istiqamətində tədbirlər həyata keçirir. Məsələn, Nazirlər Kabineti fermerlər üçün ət istehsalının maya dəyərinin aşağı salınmasına yönəlmiş qərarı təsdiqləyib: hər bir heyvan üçün baytarlıq pasportunun alınması zərurəti (və 20 manat dövlət rüsumunun ödənilməsi) ləğv edilib.
Eyni zamanda Qarabağ və Şərqi Zəngəzur rayonlarının yenidən qurulması və inkişafı zamanı işğaldan azad edilmiş torpaqlara xırda və iri mal-qara daşınır. Ötən il pilot layihə çərçivəsində ilk dəfə olaraq Kəlbəcər otlaqlarına 10,000 min baş xırda və iri buynuzlu mal-qara gətirilib. Bu il - 300 mindən çox heyvan.
Mütəxəssislər işğaldan azad edilmiş torpaqların mənimsənilməsinin ölkənin idxaldan asılılığını əhəmiyyətli dərəcədə azaldacağını gözləyirlər. Mövcud məlumatlara görə, işğaldan əvvəl Qarabağ bölgəsi Azərbaycanın ət tələbatının təxminən 15%-ni təmin edirdi. Qarabağ və Şərqi Zəngəzur zonalarında kənd təsərrüfatı bərpa edildikdən sonra ildə 30 min tona yaxın ət istehsal ediləcəyi gözlənilir.
Ancaq bu, hamısı deyil. Sahibkarlığın İnkişafı Fondu minimum istehlak səbətinə daxil olan ərzaq məhsullarının istehsalı və emalı ilə məşğul olan mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinə (KOB) dəstək mexanizmini işə salıb.
Dövlət dəstəyi çərçivəsində KOS-lar banklardan və digər maliyyə təşkilatlarından kreditlər üzrə faizlərin subsidiyalaşdırılmasına arxalana bilərlər. Bu, ilk növbədə, emal və sonrakı ərzaq istehsalı üçün ölkəyə xammal tədarükü üçün alınan kreditlərə təsir edəcək.