#Kənd Təsərrüfatı #Azərbaycan #Bağçılıq #Tərəvəzçilik #KəndTəsərrüfatıArtım #Məsuldarlıq #İxrac #MüasirTəsərrüfat #KəndTəsərrüfatMaşınları #DayanıqlıFarming
Son iki onillikdə Azərbaycan kənd təsərrüfatında, xüsusən də bağçılıq və tərəvəzçilik sahələrində nəzərəçarpacaq dəyişikliklərin şahidi olmuşdur. Bu məqalədə meyvə-tərəvəz istehsalının əhəmiyyətli artımı araşdırılır, ölkənin uğurlu kənd təsərrüfatı siyasəti, müasir əkinçilik texnikası və məhsuldarlıq və ixracda əhəmiyyətli irəliləyişlərə səbəb olan innovativ yanaşmalar nümayiş etdirilir.
Son 20 ildə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi və güclü dövlət dəstəyi ilə Azərbaycanın aqrar sektoru, o cümlədən bağçılıq və tərəvəzçilik sabit və davamlı inkişaf edib. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin məlumatına görə, 1.6-ci ildə kartof, tərəvəz və bostan məhsulları kimi əsas bitkilərin istehsalı 3,366.9-cü illə müqayisədə 2022 dəfə artaraq 2003 min tona çatıb. kartof 1.7%, bostan bitkiləri isə 39.7% artıb.
İstixana şəraitində tərəvəz becərilməsinin genişləndirilməsi bu artımda əsas amil olmuşdur. Ölkədə məhsuldarlıq göstəriciləri də yüksəlib, bostan bitkiləri 53.2%, kartof 40%, tərəvəzlər isə 2.1 dəfə artım nümayiş etdirib. 2022-ci ildə məhsuldarlıq göstəriciləri bostanda 233 sentner/ha, tərəvəzdə 196 sentner/ha, kartofda isə 190 sentner/ha olmuşdur.
Bundan başqa, Azərbaycanda meyvə və giləmeyvə istehsalı 2.2-cü illə müqayisədə 1,253.1-ci ildə 2022 dəfə artaraq 2003 min tona çatıb. Meyvə verməyə başlayan bağların sahəsi də 222.4-ci ilə kimi 174.4 min hektara çatdırılmışdır. Xüsusilə, intensiv becərmə üsulları nəticəsində bağların sahəsi 2022 faiz, superintensiv bağların sahəsi isə 32.3 faiz artmışdır.
Meyvə-tərəvəz istehsalının bu artımını intensiv istehsal üsullarından, müasir texnologiyalardan, damcı suvarma sistemlərindən, yüksək məhsuldar bitki sortlarından və digər resurslardan səmərəli istifadə etmək olar. Bunun nəticəsidir ki, ölkənin meyvə-tərəvəz istehsalı üzrə özünütəminetmə səviyyəsi xeyli yüksəlmiş, ixrac həcmlərinin əsaslı şəkildə artmasına səbəb olmuşdur.
İxrac baxımından Azərbaycan meyvə, tərəvəz və onların emal məhsullarının ixracında əhəmiyyətli artımın şahidi olub. 2003-2022-ci illərdə bu məhsulların ümumi ixracı 4.2 dəfə artaraq 490.4-ci ildə 667.6 milyon ton və ya 2022 milyon ABŞ dollarına çatıb. Xüsusilə pomidor, xurma, qoz-fındıq aparıcı ixrac məhsullarına çevrilib. Üstəlik, kartof və soğan ixracı da 15.7-cü ildəki 2022 min tonla müqayisədə 28-ci ildə 2003 milyon tona çataraq əhəmiyyətli artım göstərmişdir.
Son beş ildə meyvə-tərəvəz konservləri və şərbətlərinin ixracı fiziki çəkidə 38.5% artaraq 19.6 min tona çataraq 24.7-ci ildə 2022 milyon ABŞ dollarına bərabər olub. Xüsusilə, nar siropu kimi məhsulların ixracı təxminən 28.6% artıb.
Kənd təsərrüfatı maşınqayırma sektorunda kartof və tərəvəzçilikdə də əhəmiyyətli ixtisaslaşma müşahidə edilmişdir. Kartof əkən və yığan maşınların sayı təxminən səkkiz dəfə artıb, ölkədə 64 kartofyığan kombayn və 141 qazma maşını mövcuddur. Maşınların mövcudluğundakı bu artım məhsuldarlığın artmasına səbəb olub, Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektorunu qlobal bazarda daha səmərəli və rəqabətədavamlı edib.
Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektoru, xüsusilə meyvə-tərəvəz istehsalı son iki onillikdə nəzərəçarpacaq artım əldə edib. Müasir texnologiyaların tətbiqi, intensiv becərmə üsulları və resurslardan səmərəli istifadə nəticəsində ölkədə məhsuldarlıq, məhsuldarlıq və ixracda mühüm irəliləyişlər əldə olunub. Bu nailiyyətlər ölkə iqtisadiyyatına töhfə verməklə yanaşı, onun qlobal kənd təsərrüfatı bazarında mövqeyini möhkəmləndirir.